Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ | ΚΙΣΛΟΦΣΚΙ | PART 1

2.2K

Αυτό που προσπαθώ να συλλάβω είναι… ίσως η ψυχή. Σε κάθε περίπτωση, μία αλήθεια που εγώ ο ίδιος δεν έχω βρει. Ίσως τον χρόνο που κυλάει και δεν αιχμαλωτίζεται ποτέ.

Kieślowski

❋❋❋

Ταινίες! Αυτή είναι η θεματική στη σημερινή μας σοφιτοϊστορία. Μια τελείως διαφορετική μορφή εξιστόρησης μιας ιστορίας απ’ ότι σε ένα βιβλίο. Μια διαφορετική μορφή μαγείας!

Θα αναφερθώ σε τρεις ταινίες, οι οποίες με συγκλόνισαν, με συνεπήραν, με προβλημάτισαν, με έκαναν να θέλω να ασχοληθώ ακόμα περισσότερο με την ψυχή, τον άνθρωπο και την τέχνη, με έκανε να αγαπήσω ακόμα περισσότερο τον κινηματογράφο και τους καλλιτέχνες.

Αναφέρομαι, λοιπόν, στην Τριλογία των Χρωμάτων του Πολωνού σκηνοθέτη Κριστόφ Κισλόφσκι.

Στο παρακάτω κείμενο δεν υπάρχουν spoilers. Αλλά στο επόμενο (σε δύο εβδομάδες), στο οποίο θα γίνει ανάλυση των ταινιών, θα συνιστούσα να τις έχεις δει πριν το διαβάσεις.

❋❋❋

Η Τριλογία των Χρωμάτων: Μπλε, Λευκό, Κόκκινο

Ποια είναι, όμως, η τριλογία;

1. Τα Τρία Χρώματα: Η Μπλε Ταινία (Trois Couleurs: Bleu) 1993 
2. Τα Τρία Χρώματα: Η Λευκή Ταινία (Trois Couleurs: Blanc) 1994
3. Τα Τρία Χρώματα: Η Κόκκινη Ταινία (Trois Couleurs: Rouge) 1994

Οι ταινίες αυτής της τριλογίας είναι που ανέδειξαν στο ευρύ κοινό τον Κισλόφσκι. Και οι τρεις σκηνοθετήθηκαν από τον ίδιο, ενώ το σενάριο το έγραψε σε συνεργασία με τον Krzysztof Piesiewicz και συνθέτης της μουσικής εμφανίζεται να είναι ο Zbigniew Preisner. Οι ταινίες Bleu και Rouge είναι γυρισμένες στα γαλλικά, ενώ η ταινία Blanc στηρίζεται κυρίως στην πολωνική γλώσσα.

Ονομάστηκαν έτσι με σκοπό να αντικατοπτρίσουν τις έννοιες των χρωμάτων της γαλλικής σημαίας (μπλε, λευκό και κόκκινο –με τη σειρά από τα αριστερά προς τα δεξιά) μέσα από τη ζωή των ανθρώπων. Το μπλε συμβολίζει την ελευθερία, το λευκό την ισότητα και το κόκκινο την αδελφότητα/αδελφοσύνη.

Και όπως ο ίδιος είχε δηλώσει: Εκατομμύρια έχουν πεθάνει για αυτά τα ιδανικά. Αποφασίσαμε να εξετάσουμε πώς αυτά τα ιδανικά υλοποιούνται και τι σημαίνουν σήμερα.

Το αρχικό και κύριο ερώτημά του για τα τρία χρώματα είναι αν πραγματικά υπάρχει ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα και αν, σε προσωπικό επίπεδο, πραγματικά τα θέλουμε αυτά.

“Blue, white, red: liberty, quality, fraternity. It was Pieso’s  idea that having tried to film the Decalogue, why shouldn’t we try liberty, equality and fraternity… Why not try to see how the Ten Commandments function today, what our attitude to them is and how the three words, liberty, equality and fraternity function today? – on a very human, intimate and personal plane not a philosophical, let alone a political or social one. The West has implemented these concept, on a political or social plane, but it’s an entirely different matter on a personal plane.  And that’s why we thought of these films.” 

Ο Κισλόφσκι πιθανότατα θα απέρριπτε τον τίτλο του δημιουργού λόγω του τρόπου με τον οποίο αντιμετώπιζε την κινηματογράφηση, δηλαδή ως μια διαδικασία συνεργασίας, αλλά επίσης επειδή έβλεπε τον εαυτό του ως φύλακα και προστάτη των ιδεών του -παρά ως δημιουργό τους- διότι ήξερε πώς έπρεπε να αποδοθούν σωστά.

Και όπως είχε αναρωτηθεί… “Do people really want liberty, equality, fraternity? Is it not some manner of speaking?”

❋❋❋

Η δημιουργική διαδικασία του Κισλόφσκι

Πώς διαχειριζόταν τη δημιουργία μιας ταινίας ο Κισλόφσκι και πώς αντιλαμβανόταν τη δημιουργική διαδικασία;

Όταν μιλάει για την τριλογία, αναφέρεται σε μια ομαδική δουλειά και όχι σε ατομική του δημιουργία. Για παράδειγμα, η συνεργασία του με τον συνθέτη Preisner δεν είναι από τις συνηθισμένες –δηλαδή να δημιουργείται πρώτα η ταινία κι έπειτα να προσλαμβάνεται ο συνθέτης για να προστεθεί η μουσική- καθώς ο Preisner ήδη συμμετείχε από τη φάση της συγγραφής σεναρίου.

Ακόμα, ο τρόπος με τον οποίο περιγράφει πώς επέλεγε τους καμεραμάν μας δίνει να καταλάβουμε περίπου τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπιζε τη διαδικασία της δημιουργίας. Δεν επέλεγε άτομα τα οποία θα εκτελούσαν κατά γράμμα τις οδηγίες του. Προσλάμβανε ανθρώπους κατάλληλους για τις ιδέες που ο ίδιος ήθελε να περάσει μέσα από το έργο του. Δεν είχε την εγωιστική ανησυχία του ελέγχου και αυτό κυριαρχούσε στο μυαλό του.

❋❋❋

Υπόθεση

Τώρα, ας δούμε την υπόθεση της κάθε ταινίας και στην επόμενη σοφιτοϊστορία, θα αναλύσουμε συμβολισμούς και μοτίβα που υπάρχουν σε αυτές.

Η Μπλε Ταινία
Ελευθερία

ΥΠΟΘΕΣΗ
Η νεαρή γυναίκα, Juliette (Julie) Binoche, είναι η μόνη που επιβιώνει από το αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο οποίο χάνει τον σύζυγό της και την κόρη της. Ένα μυστικό, όμως, ανατρέπει τα πάντα. Με μια σειρά σπασμωδικών κινήσεων και πράξεων προσπαθεί να κρατηθεί από το οτιδήποτε στη ζωή, καθώς δεν είναι ικανή ούτε να αυτοκτονήσει. Μη γνωρίζοντας αν πρέπει να βοηθήσει στη μισοτελειωμένη σύνθεση του άνδρα της, ο οποίος ήταν γνωστός συνθέτης, αποτραβιέται από τη ζωή που είχε και αλλάζει μέχρι και σπίτι. Ωστόσο, ο Olivier, βοηθός του συζύγου της, τη θέλει στη ζωή του και τη διεκδικεί. Έτσι, τέσσερα άτομα κυριαρχούν στη ζωή της μετά τον θάνατο των αγαπημένων της∙ η μητέρα της, ο Olivier, μια πόρνη και γειτόνισσά της,  Lucille, και η Sandrine, για την ύπαρξη της οποίας είχε πλήρη άγνοια.

Η Λευκή Ταινία
Ισότητα

ΥΠΟΘΕΣΗ
Η Dominique, η γυναίκα του Karol, ενός Πολωνού κομμωτή, ζητάει διαζύγιο και τον διώχνει από το σπίτι στο Παρίσι. Με τη βοήθεια ενός συμπατριώτη που γνωρίζει στο μετρό, τον Mikolaj, καταφέρνει να φτάσει στην Πολωνία με έναν πολύ παράξενο τρόπο. Μένοντας κολλημένος στην αγάπη που έχει για την πρώην γυναίκα του και με έξυπνους τρόπους, γίνεται πολύ πλούσιος και, παράλληλα, αναζητά την ισότητα μέσω της εκδίκησης.

Η Κόκκινη Ταινία
Αδελφοσύνη

ΥΠΟΘΕΣΗ
H Valentine, ένα νεαρό φωτομοντέλο και φοιτήτρια, γνωρίζει έναν περίεργο συνταξιούχο, ο οποίος όλη μέρα κρυφακούει τις συζητήσεις των γειτόνων του στο τηλέφωνο, όταν του επιστρέφει το σκυλί του που χτύπησε με το αμάξι. Απογοητευμένος από το δικαστικό σύστημα εξηγεί πως πλέον έτσι μπορεί και ακούει όλη την «αλήθεια». Η κοπέλα γίνεται επικριτική, αλλά σταδιακά βρίσκουν τη χρυσή τομή –αδελφότητα- μέχρι να ενωθούν όλα τα κομμάτια της τριλογίας σε ένα δραματικό φινάλε.


Η Κόκκινη Ταινία ήταν υποψήφια για Όσκαρ στον 67^ο διαγωνισμό στις εξής κατηγορίες: καλύτερης σκηνοθεσίας, καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου και καλύτερης κινηματογράφησης.

❋❋❋

Πολλοί προτιμούν την Κόκκινη λέγοντας πως είναι και η καλύτερη εξ αυτών. Προσωπικά, συγκινήθηκα και ταυτίστηκα περισσότερο με την Μπλε, αν τις δούμε ως ανεξάρτητες και όχι ως τριλογία. Ωστόσο, αντιλαμβάνομαι πως η τελευταία παίζει ιδιαίτερο ρόλο για την ολοκλήρωση της τριλογίας και αυτή είναι η μαγεία της και του νοήματος που θέλει να αποδώσει ο δημιουργός. Οι έννοιες είναι ταυτόχρονα ανεξάρτητες και αλληλένδετες και οπτικοποιούνται με μεγάλη επιτυχία εστιάζοντας στην ύπαρξη του ατόμου.

❋❋❋

Τέλος, θα ήθελα πολύ να συμπληρώσω κάτι όχι και τόσο σχετικό με την ταινία. Συνειρμικά, ακούγοντας τη μουσική, θυμήθηκα την ταινία Dogville (2003), όπου πρωταγωνιστεί η Nicole Kidman. Το ύφος της μουσικής μοιάζει αρκετά, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται μέσα στην ταινία. To Dogville, ακόμα μια αριστουργηματική ταινία, αξίζει να την δει κάποιος, αλλά θα πρέπει να εξοπλιστεί με υπομονή και αντοχή για όσα θα δει. Αρχικά, επειδή κρατάει περίπου 3 ώρες και δεύτερον -κατά την προσωπική μου άποψη- πραγματεύεται ένα θέμα άκρως επίκαιρο των ημερών μας, μέσα από μια μικρογραφία της ωμής κοινωνίας, ξετυλίγοντας μια ιστορία με -φαινομενικά- ήρεμους και καλοσυνάτους ανθρώπους.