Καλώς ήρθες στη σημερινή μας σοφιτοϊστορία, η οποία έχει άμεση σχέση με την προηγούμενη!
Ποια ήταν η προηγούμενη;
Πριν δύο Κυριακές κάναμε μια πρώτη κουβέντα για τις τρεις ταινίες της Τριλογίας των Χρωμάτων του Kieślowski. Μπορείς να βρεις την ανάρτηση με τις υποθέσεις των ταινιών και κάποια λόγια για τον σκηνοθέτη πατώντας εδώ.
Είναι προτιμότερο να έχεις δει τις ταινίες αν θέλεις να διαβάσεις παρακάτω, γιατί υπάρχουν πολλά spoilers και περιγραφές. Αν αυτό δεν είναι περιοριστικό και σε ενδιαφέρει έτσι κι αλλιώς να μάθεις περισσότερα για αυτά τα έργα, τότε εύχομαι καλή ανάγνωση!
Το κείμενο που ακολουθεί είναι αρκετά μεγάλο, γι’ αυτό φτιάξε καφέ ή το αγαπημένο σου ρόφημα και έλα να περιηγηθούμε στον κόσμο του Kieślowski μέσα από μια εκπληκτική Τριλογία.
❊❊❊
Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ
Ανάλυση Μπλε, Λευκής και Κόκκινης ταινίας
Η Μπλε Ταινία
Ελευθερία
Κάποιες σημειώσεις
Η πρωταγωνίστρια εγκλωβίζεται σε ένα νέο περιβάλλον, γιατί φοβάται να έρθει αντιμέτωπη με την πραγματικότητα. Κυρίαρχα στοιχεία της ταινίας αποτελούν το πένθος, η συγχώρεση και η επούλωση πληγών. Αλλά είναι και μια ιστορία για την καρδιά της Ευρώπης, της οποίας η ιστορία έχει σπάσει σε πολλά κομμάτια και όλα αυτά είναι απαραίτητα για τη συμφιλίωση και την ελπίδα.
Η Julie παλεύει με την απώλεια και μάχεται εσωτερικά, όμως η πραγματική αλλαγή έρχεται όταν ανακαλύπτει πως ο σύζυγός της είχε ερωμένη και μάλιστα περιμένει το παιδί του. Το γεγονός αυτό την κάνει να αλλάξει τη στάση της. Επίσης, μέσα από το έργο παρουσιάζεται η δύναμη που έχει ο Τύπος και τα ΜΜΕ, τα οποία προσπαθούν να εισβάλλουν στη ζωή της πρωταγωνίστριας, με σκοπό να αποσπάσουν μια είδηση χωρίς να τους αποτρέπει κανένα ηθικό κώλυμα. Ωστόσο, μέσω της τεχνολογίας και της τηλεόρασης αυτό βοηθάει στην εξέλιξη της πλοκής.
Σε αυτή την ταινία αναζητείται η ελπίδα μέσα από την απόγνωση, τη λύπη και τη δυστυχία. Η Julie ανακαλύπτει ότι πρέπει να βρει μια ισορροπία ανάμεσα στην ελευθερία που απέκτησε μέσα από τη μοναξιά και την απομόνωση, τη συντροφικότητα και τη στήριξη που χρειαζόταν. Εν τέλει, πρέπει να αποδεχτεί πως η απόλυτη ελευθερία είναι περισσότερο σαν φυλακή σε αντίθεση με τις σχέσεις και τα συναισθήματα που προσπαθούσε να απομακρύνει.
Ο Kieślowski χρησιμοποιεί κάθε τρόπο, ώστε ο θεατής να αισθανθεί πως βρίσκεται στο μυαλό της ηρωίδας και τον τρόπο με τον οποίο αυτή αντιλαμβάνεται τα πράγματα. Η Julie υπάρχει σε όλες τις σκηνές εκτός από την αρχή και το τέλος. Μας δίνει την αίσθηση πως βλέπουμε ό, τι βλέπει εκείνη και ό, τι ακούει. Αυτό συμβαίνει διότι, σε κάθε ευκαιρία, ο σκηνοθέτης δείχνει πώς αυτή αντιλαμβάνεται τα πράγματα ακόμη κι αν είναι κι άλλα πρόσωπα στη σκηνή.
Βλέπουμε επαναλαμβανόμενα το πρόσωπό της και την αντίδρασή της όταν κάποιος της μιλάει. Όταν ξυλοκοπούν έναν νεαρό στο δρόμο κι έπειτα ο καβγάς συνεχίζεται στο κτήριο όπου μένει, εστιάζουμε στη δική της αντίδραση καθώς ακούμε μόνο τις φωνές από ένα σημείο και μετά. Το γεγονός ότι ξυλοκοπήθηκε ο νεαρός έχει σχεδόν μηδενική σημασία για την πλοκή. Το σημαντικό είναι πώς χειρίζεται εκείνη το συμβάν. Συνεπώς, η αντίδρασή της είναι το σημείο που μας ενδιαφέρει να προσέξουμε. Το ίδιο συμβαίνει όταν η Lucille διηγείται τη δική της ιστορία για το μπλε κρεμαστό που είχε στο σπίτι της η ηρωίδα.
Ο Πολωνός σκηνοθέτης παίζει με τις σκιές και τα αργά fade out τόσο στο τέλος των σκηνών όσο και στη μέση αυτών. Η χρήση του fade out στη μέση της σκηνής είναι μια τεχνική του Kieślowski, η οποία είναι ίσως η πιο συγκλονιστική και αποδοτική στο να δείξει πώς λειτουργεί το μυαλό της Julie. Δεν αναγκάζει το κοινό του να σκεφτεί και σπάνια τους το επιτρέπει. Έτσι, καθιστά την παρακολούθηση των ταινιών του λιγότερο παθητική και τη μετατρέπει σε μια πιο προσωπική εμπειρία και προσέγγιση του θεατή.
Δεν είναι μόνο η οπτικοποίηση που παίζει ρόλο αλλά και η μουσική. Είναι προσεκτικά διαλεγμένη και ενισχύει τα συναισθήματα που προκαλούνται μέσα από τη ζωή της Julie. Η μουσική προέρχεται από το μυαλό της. Έτσι τονίζεται η αξία της αγνής αγάπης μέσα από την οποία καταφέρνει να επιτευχθεί η λύτρωση.
Χαρακτηριστικό, επίσης, είναι τα πολλά γκρο-πλαν, κυρίως στα σημεία του σώματος, όπως είναι τα μάτια και το πρόσωπο. Με τις σιωπές και τα βλέμματα της ηρωίδας γίνεται αντιληπτή η ψυχολογική της κατάσταση. Ακόμα, δείχνει τη Julie να καταφεύγει στην πισίνα και να κολυμπάει σε στιγμές που έρχεται αντιμέτωπη με την πραγματικότητα, με όσα προσπαθεί να αποφύγει, χάνει τον έλεγχο, φορτίζεται συναισθηματικά και λυγίζει. Το νερό εμφανίζεται ως σύμβολο κάθαρσης, όπως και σε πολλά έργα. Σε αυτό καταφεύγει και η πρωταγωνίστρια όταν περνάει τις πιο δύσκολες στιγμές.
Η Μπλε ταινία κλείνει με το παρακάτω απόσπασμα από την προς Κορινθίους επιστολή του Απόστολου Παύλου:
Ο ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ (Μείζων δε τούτων η Αγάπη)
«Aκόμα κι αν ήξερα να μιλώ όλες τις γλώσσες των ανθρώπων μα και των αγγέλων, χωρίς όμως να έχω αγάπη, θα είχα γίνει χαλκός που βγάζει σκέτους ήχους ή τύμπανο που δημιουργεί μόνο φασαρία. Kι αν είχα το χάρισμα της προφητείας και κατανοούσα όλα τα μυστήρια και κατείχα όλη τη γνώση, κι αν είχα όλη την πίστη, έτσι που να μετατοπίζω βουνά, χωρίς όμως να έχω αγάπη, θα ήμουν ένα τίποτε. Kι αν ακόμα διάνεμα όλα τα υπάρχοντά μου για να θρέψω τους πεινασμένους, κι αν παρέδιδα το σώμα μου να καεί στη φωτιά, χωρίς όμως να έχω αγάπη, δε θα με είχε ωφελήσει σε τίποτε. H αγάπη μακροθυμεί, επιζητάει το καλό. H αγάπη δε φθονεί. …H αγάπη ποτέ δεν ξεπέφτει…»
Αυτή η ταινία έχει βραβευτεί στο Φεστιβάλ Βενετίας και έφτασε μέχρι και τις Χρυσές Σφαίρες με τρεις υποψηφιότητες (ξενόγλωσσης ταινίας, μουσικής και γυναικείου ρόλου).
❊❊❊
Η Λευκή Ταινία
Ισότητα
Κάποιες σημειώσεις
Κυρίαρχα στοιχεία της ταινίας αποτελούν τα fade out και το σκοτάδι στα πλάνα όπου εμφανίζεται η Dominique κατά τη διάρκεια της ταινίας όσο είναι χώρια με τον Karol.
Ο Kieślowski αγγίζει θέματα της έλλειψης επικοινωνίας, κάτι που αποτελεί κυρίαρχο μοτίβο στη σχέση του Karol με την Dominique. Στη σκηνή του δικαστηρίου ο Karol ρωτάει ευθέως τον δικαστή αν του φέρονται άδικα και δεν ακούν τη δική του γνώμη επειδή δεν μιλάει καλά γαλλικά και είναι άλλης εθνικότητας.
Ο Kieślowski αναφέρει σε μια συνέντευξή του πως ο άνθρωπος έχει την τάση να θέλει να είναι ακόμη πιο ίσος. Δεν τον ενδιαφέρει να είναι ίσος με τον πλησίον του, αλλά ο «περισσότερο ίσος».
Θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως ελαφριά δραματική κομεντί. Εξάλλου υπάρχει η πεποίθηση πως αυτή η ταινία ελαφρύνει το κλίμα μετά την Μπλε και ανοίγει το δρόμο για την Κόκκινη. Ακόμα, το έργο αφορά το αβέβαιο μέλλον της Πολωνίας και πώς η πολιτισμική αλλαγή μπορεί να φέρει στην επιφάνεια ένα νέο κύμα προβλημάτων.
Η ισότητα ήταν για να εξεταστεί σε προσωπικό επίπεδο, αλλά στη Λευκή ταινία αναφέρεται και στο κοινωνικό επίπεδο. Σε αυτό το σημείο είναι που βλέπουμε την προσπάθεια του Karol, και των Πολωνών γενικότερα, να προσαρμοστεί στα νέα κοινωνικο-οικονομικά δεδομένα. Σε προσωπικό επίπεδο, βλέπουμε τον Karol αφοσιωμένο στη γυναίκα του πασχίζοντας να κατακτήσει την ισότητα έχοντας αξιοπρέπεια και αυτοσεβασμό.
Τέλος, σε μια σκηνή όπου συνομιλούν οι δύο φίλοι εμφανίζεται ένα λευκό περιστέρι.
Είναι άξιο να σημειωθεί πως αυτό το έργο έχει βραβευτεί στο Φεστιβάλ Βερολίνου. Εξάλλου έχει ένα από τα πιο ιδιαίτερα σενάρια ταινίας.
❊❊❊
Η Κόκκινη Ταινία
Αδελφοσύνη
Κάποιες σημειώσεις
Αν η ενδοσκόπηση είναι η κυρίαρχη διάθεση της Μπλε ταινίας, από άποψη κινηματογραφική και μουσικής, τότε η ηδονοβλεψία είναι το ισοδύναμο στην Κόκκινη. Προφανώς αυτό είναι σχετικό με την αφήγηση, όπου ο δικαστής κρυφακούει τις ζωές των γειτόνων του. Σε αντίθεση με τις δύο προηγούμενες ταινίες, δεν υπάρχει ένας και μοναδικός χαρακτήρας που να εμφανίζεται συνεχώς.
Στην Κόκκινη, η κάμερα κινείται μεταξύ των χαρακτήρων αποκαλύπτοντας τη σχέση που έχουν μεταξύ τους, χωρίς οι ίδιοι να το έχουν συνειδητοποιήσει. Προβάλλονται πολλές φορές μέσα από τα παράθυρα, τόσο συχνά που είναι σαν να συμβαίνει επίτηδες. Ο νεαρός δικαστής βλέπει την κοπέλα του να τον απατάει μέσα από το παράθυρο ενός εστιατορίου με τον νέο της εραστή. Όλο αυτό σχετίζεται με τη γενική μεταφυσική πτυχή της ταινίας, όπου βρισκόμαστε στη θέση του παντογνώστη και είμαστε οι μόνοι που γνωρίζουμε τα όσα συμβαίνουν παράλληλα. Ο θεατής αισθάνεται ότι βρίσκεται στον χώρο όταν η κάμερα πηγαίνει προς τα μπρος σε άψυχα αντικείμενα.
Το σπίτι του δικαστή είναι φτιαγμένο ως μεταφυσικό επίκεντρο με τη χρήση του φωτισμού. Ο ήλιος φαίνεται να δύει αέναα, με τον χρυσό φωτισμό να πέφτει στον δικαστή και την κοπέλα. Αυτό υποδηλώνει τη διάθεση του δικαστή, καθώς αισθάνεται ότι έχει αφήσει τα καλύτερα και τα πιο φωτεινά κομμάτια της ζωής του στο παρελθόν και πως μπροστά του δεν βλέπει τίποτα θετικό. Επίσης, το γεγονός ότι κρυφακούει κάνει το σπίτι του να φαίνεται ως το σημείο όπου όλες οι ζωές των ανθρώπων που ζουν γύρω του συναντώνται. Όταν μαθαίνουν την αλήθεια, επιτίθενται στο σπίτι του σπάζοντάς του τα παράθυρα.
Η μουσική υπόκρουση σε αυτό το έργο αποτελείται από δύο μοτίβα που είτε ακούγονται μαζί είτε χώρια, αλλά και η μουσική κατά τη διάρκεια της επίδειξης μόδας σχετίζεται με αυτά τα μοτίβα. Το πιο ενδιαφέρον σχετικά με τη μουσική είναι πως το έργο είναι σαν φόρος τιμής στον Van Den Budenmayer.
Το όνομα της πρωταγωνίστριας δεν είναι τυχαίο, καθώς το Valentine προέρχεται από τον Άγιο της Καθολικής Εκκλησίας, τον Βαλεντίνο και σημαίνει δύναμη, σθένος και μεγάλη αποφασιστικότητα. Κι ένα είναι το χρώμα που θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει αυτό το όνομα και τη σημασία του∙ το κόκκινο.
❊❊❊
Πώς συνδέονται οι τρεις ταινίες
Το πολύ ιδιαίτερο, μα ταυτόχρονα ενδιαφέρον, στοιχείο των ταινιών είναι πως υπάρχει σύνδεση μεταξύ τους στο φινάλε.
Πιο συγκεκριμένα, στη Λευκή ταινία στην αρχή του έργου όπου γίνεται το δικαστήριο για το διαζύγιο, κάποια στιγμή ανοίγει η πόρτα και πάει να μπει η Julie της Μπλε ταινίας και ο φύλακας τη διώχνει. Στην Κόκκινη ταινία, στο τέλος όπου συμβαίνει το ναυάγιο, οι επτά διασωθέντες είναι ήρωες από όλη την τριλογία: Julie, Olivier, Karol, Dominique, Valentine, Auguste (ο νεαρός ερωτευμένος της Κόκκινης ταινίας) και ο μπάρμαν του φεριμπότ.
Οι ιστορίες των τριών ταινιών είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους και κάποιος μπορεί να τις δει μεμονωμένα. Ωστόσο, όταν τις δεις όλες, γίνεται αντιληπτό πως η μία ιστορία επηρεάζει την άλλη. Παύει να υπάρχει η αρχή, η μέση και το τέλος κάθε ταινίας, καθώς ενώνονται και γίνονται ένα. Η σειρά τους είναι σημαντική, καθώς η Λευκή θα μπορούσε μόνο να βρίσκεται στη μέση εξαιτίας της πιο ελαφριάς νότας που τη διακατέχει σε αντίθεση με τις άλλες. Αλλά και η Κόκκινη θα μπορούσε να είναι μόνο η τελευταία, αφού γίνεται κατανοητή μόνο αν έχουν προηγηθεί τα άλλα δύο μέρη.
Η Λευκή έχει διαφορετικό τέλος ανάλογα με το αν κάποιος έχει δει την τρίτη ταινία. Στο τέλος δεν είναι σίγουρο αν το ζευγάρι αυτό ενώνεται ξανά, αν και δίνει μια τέτοια πιθανότητα. Ωστόσο, η Κόκκινη λύνει την απορία και γίνεται κατανοητό πως καταλήγουν μαζί.
Η Κόκκινη δεν αλλάζει απλώς το τέλος της δεύτερης ταινίας. Στην ουσία εκεί βλέπουμε πώς τελειώνει η Λευκή. Το ίδιο ισχύει και για την Μπλε.
Έτσι, η σχέση μεταξύ των «τριών χρωμάτων» φαίνεται περισσότερο ως τριγωνική και όχι γραμμική.
❊❊❊
Κοινά στοιχεία των τριών ταινιών
Ηλικιωμένο άτομο
Σε όλες τις ταινίες εμφανίζεται ένα ηλικιωμένο άτομο το οποίο προσπαθεί να βάλει ένα γυάλινο μπουκάλι στην ανακύκλωση και το αφήνει εκεί σφηνωμένο, καθώς δεν φτάνει. Στην Μπλε και την Κόκκινη είναι μια ηλικιωμένη κυρία, ενώ στη Λευκή ένας ηλικιωμένος κύριος. Στο τελευταίο έργο, η Valentine βοηθάει τη γιαγιά να μπει ολόκληρο το μπουκάλι στον κάδο.
Μουσική
Η μουσική του εξαίρετου συνθέτη Piesiewicz βοηθάει στο να μεταδοθούν τα συναισθήματα που θέλει ο Kieslowski.
Αντικείμενο
Σε κάθε ταινία παρατηρούμε πως υπάρχει ένα αντικείμενο στο οποίο ο ήρωας προσκολλάται. Στην Μπλε ταινία, η Julie το μόνο πράγμα που κρατάει από την παλιά της ζωή είναι το κρεμαστό με τις μπλε χάντρες που υπήρχε στο δωμάτιο της κόρης της. Στη Λευκή ταινία, ο Karol μεταφέρει ένα άγαλμα με το κεφάλι μιας νεαρής κοπέλας, το οποίο του θυμίζει την πρώην γυναίκα του. Στην Κόκκινη ταινία, δεν είναι κάτι συγκεκριμένο. Ωστόσο, η Valentine παρουσιάζεται κάποιες φορές να παίζει κουλοχέρη. Ανάλογα με το τι θα τύχει μας δίνει και ενός τύπου προοικονομία. Όταν το μηχάνημα δεν βγάζει χρήματα, τότε όλα πηγαίνουν καλά. Ενώ όταν κερδίζει σε αυτό, ακόμη και ο ιδιοκτήτης τής λέει πως είναι κακός οιωνός κι εκείνη συμφωνεί μαζί του.
Αρχικά πλάνα
Υπάρχουν ομοιότητες όσον αφορά την αρχή. Στην αρχή κάθε ταινίας υπάρχει μια ακολουθία που απεικονίζει μηχανική δράση. Στην Μπλε φαίνεται με λεπτομέρεια το εξάρτημα μηχανήματος του αυτοκινήτου. Στη Λευκή, η βαλίτσα του Karol, η οποία κινείται στον ιμάντα του αεροδρομίου και στην Κόκκινη όταν ακολουθείται η διαδρομή του τηλεφωνήματος υπογείως. Κάθε ένα από αυτά δείχνει μηχανικά εξαρτήματα στα οποία δίνουμε λίγη ή καθόλου σημασία, ωστόσο έχουν τεράστιες επιπτώσεις τόσο γενικότερα, αλλά και συγκεκριμένα σε αυτά τα έργα.
Το αυτοκινητιστικό δυστύχημα στην αρχή της Μπλε αποτελεί και το πιο σημαντικό γεγονός της και χωρίς τη βλάβη που φάνηκε αρχικά, δε θα είχε συμβεί τίποτα. Η ιστορία της Κόκκινης στηρίζεται και εξαρτάται από την τεχνολογία του τηλεφώνου. Κι εδώ ξανά ο Kieslowski μάς θυμίζει κάτι πολύ σημαντικό στο οποίο δεν δίνουμε τόση σημασία.
Τελικά πλάνα & το παράθυρο ως σύμβολο
Στα τελικά πλάνα της Τριλογίας παρατηρείται η ομοιότητα στο ότι υπάρχει κάποιος που κοιτάζει έξω από το παράθυρο και κλαίει.
Στην Μπλε, η Julie φαίνεται να κοιτάζει το παρελθόν το οποίο έχει επιτέλους αποδεχθεί. Στη Λευκή, η Dominique και ο Karol κοιτάζονται μέσα από το παράθυρο κλαίγοντας όταν καταλαβαίνουν πόσο αγαπιούνται. Στην Κόκκινη, ο δικαστής αντικρίζει τον κόσμο που προσπαθούσε να αποφύγει για ένα διάστημα.
Τα παράθυρα παρουσιάζονται ως σύμβολα ανυπέρβλητων εμποδίων που ο κάθε χαρακτήρας έχει παλέψει να ξεπεράσει σε κάθε ταινία. Καθώς κοιτάνε μέσα από αυτά, συνειδητοποιούν πως δεν έχει νόημα να προσπαθούν να παλέψουν για κάτι το οποίο στην πραγματικότητα δεν υπάρχει περίπτωση να αλλάξει. Πως πρέπει να αποδεχθούν τα πράγματα ως έχουν.
Παρ’ όλο που η ατμόσφαιρα στην Μπλε και την Κόκκινη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως αυτή της ήττας, οι χαρακτήρες εγκαταλείπουν την προσπάθεια να αλλάξουν όσα δεν μπορούν. Στη Λευκή, ο Karol και η Dominique καταλαβαίνουν ότι η μάχη τους ήταν μάταιη.
Χρώματα
Η χρήση των χρωμάτων είναι πιο έντονη στην Μπλε, καθώς το μπλε συνοδευόμενο από μουσική, συχνά λάμπει (αντανακλά) στο πρόσωπο της ηρωίδας. Το φως εδώ είναι σχεδόν υπερφυσικό και όλες οι καταπιεσμένες σκέψεις του παρελθόντος φαίνεται να δραπετεύουν. Η όλη αίσθηση του μπλε φωτισμού και των φίλτρων δίνει τη γενική αίσθηση της ψυχρότητας που διακατέχει την ταινία.
Στη Λευκή υπάρχουν πολύ λίγες στιγμές στις οποίες το άσπρο παρουσιάζεται όπως το μπλε στην πρώτη ταινία. Τα flashbacks του γάμου τους δίνουν το εφέ του λευκού. Αυτές οι στιγμές είναι κάπως ειρωνικές, καθώς γνωρίζουμε πως αυτή η ευδαιμονία δεν κράτησε πολύ. Όταν τελικά επανασυνδέονται ο Karol και η Dominique και συνευρίσκονται ερωτικά, η οθόνη γίνεται απόλυτα λευκή, με τη γυναίκα δηλαδή φτάνει σε οργασμό. Συνεπώς, το λευκό χρώμα στη συγκεκριμένη περίπτωση θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει την ένωση που υπάρχει μεταξύ του ζευγαριού. Ακόμα, όταν ο Karol φτάνει στην Πολωνία, το χιόνι κατακλύζει το πλάνο και η εικόνα με τα σκουπίδια καλυμμένα με αυτό δίνουν μια ατμόσφαιρα του ψυχρού και αφιλόξενου. Αυτή η εικόνα της Πολωνίας διατηρείται μέσα από το κομμάτι της ταινίας που είναι σχετικό με τη χώρα ως αποχρώσεις του λευκού και του γκρι. Επίσης, το λευκό οδηγεί συνειρμικά στη στειρότητα και είναι κάτι που βρίσκουμε στη Λευκή ταινία, με την έννοια ότι δεν διαθέτει τα ψυχικά και μεταφυσικά στοιχεία που υπάρχουν στις άλλες δύο.
Το κόκκινο χρώμα εμφανίζεται στην Κόκκινη ταινία αμέτρητες φορές, αλλά είναι ιδιαίτερα εμφανή τα σημεία αυτά διότι οι θεατές ήδη το περιμένουν. Τα περισσότερα έπιπλα στο διαμέρισμα της Valentine είναι κόκκινα, το ίδιο και κάποια από τα ρούχα που συχνά φοράει. Το αυτοκίνητο του Auguste είναι κόκκινο, το κολάρο του σκύλου επίσης, αλλά και το φόντο της αφίσας από την φωτογράφησή της. Όλες αυτές οι μικρές πορφυρές λεπτομέρειες στην ταινία δημιουργούν μια πολύ πιο ζεστή ατμόσφαιρα σε σύγκριση με τις άλλες δύο και αναμφισβήτητα ταιριάζει με το περιεχόμενό της. Ο Kieślowski τονίζει πως το κόκκινο δεν παίζει διακοσμητικό ρόλο, αλλά δραματουργικό:
“…it plays a dramaturgic role: the colour means something. For example, when Valentine sleeps with her fiancé’s red jacket, the red signifies memory, the need of somebody.”
Φαίνεται σαν να τονίζει πως τα κόκκινα αντικείμενα και το φόντο έχουν κάποια σημασία. Η σύνδεση της κοπέλας και του χρώματος αυτού είναι πολύ δυνατή, όπως δυνατή είναι και η αντίστοιχη του Auguste. Κατ’ αυτόν τον τρόπο έχει δημιουργηθεί μια σύνδεση μεταξύ των δύο αυτών ατόμων. Έτσι, κάνει το κοινό να σκεφτεί πως θα μπορούσε να είναι αδελφές ψυχές αν κατάφερναν να συναντηθούν.
Η χρήση του μπλε, λευκού και κόκκινου χρώματος αποτελεί απλώς ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο αυτός ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί τεχνικές διαθέσιμες για κάθε συνάδελφό του, αλλά πολλοί αρνούνται να τις αξιοποιήσουν και να εφαρμόσουν.
❊❊❊
Σημαντικά μοτίβα
Μεταφυσικό
Η λέξη «μεταφυσικό» χρησιμοποιείται με πολλούς τρόπους κι έχει πολλές έννοιες. Στο πλαίσιο της Τριλογίας αποτελεί τον πιο απλό όρο για να περιγράψει κάτι σχετικά με έναν κόσμο πέρα από το συνηθισμένο, το εύκολα αντιληπτό, τον πραγματικό κόσμο στον οποίο κατοικούμε. Παρ’ όλο που και η Μπλε και η Κόκκινη ταινία εστιάζουν στο μεταφυσικό, το κάνουν με πολύ διαφορετικό τρόπο. Η Μπλε ασχολείται πολύ με τις εσωτερικές ανησυχίες –όπως είναι η ψυχή- και η Κόκκινη ασχολείται περισσότερο με τις εξωτερικές –μοίρα, πεπρωμένο.
Τεχνολογία επικοινωνιών
Η τεχνολογία επικοινωνιών είναι πολύ εμφανής στην Τριλογία. Τόσο η χρήση της τηλεόρασης όσο και η χρήση του τηλεφώνου βοηθάει στην εξέλιξη της πλοκής. Η δυνατότητα που παρέχεται στην Julie να παρακολουθήσει την κηδεία των αγαπημένων της μέσω της μικρής οθόνης δεν αποτελεί υποκατάστατο του να βρίσκεται πραγματικά εκεί, αλλά ούτε και της δυνατότητας που έχει η μητέρα της να «δει τον αληθινό κόσμο» μέσα από την τηλεόραση ενώ βρίσκεται στην απομόνωση του οίκου ευγηρίας όπου ζει. Η πραγματική ζωή παρουσιάζεται ως ένα πολύ πιο σύνθετο και όμορφο πράγμα από οποιαδήποτε μορφή τεχνολογίας. Έπειτα, οι τηλεφωνικές συνομιλίες στην Τριλογία αδυνατούν να μεταφέρουν τόση πληροφορία όπως θα γινόταν με την κατά πρόσωπο συνομιλία.
Ο Kieślowski, μας θυμίζει πως υπάρχει σαφής σύνδεση μεταξύ του μεταφυσικού και της τεχνολογικής πραγματικότητας. Ο συνδυασμός αυτών των δύο στοιχείων οδηγεί σε μια τεράστια αίσθηση αλληλεξάρτησης και την πληρότητα μέσα στις ταινίες του αλλά και μεταξύ τους.
❊❊❊
Και αν αναρωτιέσαι πώς φάνηκαν οι ταινίες σ’ εμένα…
Θεωρώ καταπληκτικές και τις τρεις ταινίες και έγιναν από τις αγαπημένες μου.
Ο δημιουργός είναι πολύ ευρηματικός και πράγματι δίνει έμφαση στο άτομο και όχι στην κοινωνία. Ασχολείται με τον ψυχισμό των ηρώων του καταγγέλλοντας, όμως, ευρύτερα αντίστοιχες καταστάσεις και συμπεριφορές. Επίσης, πολλοί θα μπορούσαν να ταυτιστούν και η αληθοφάνεια είναι αυτή που σε μεγάλο βαθμό θα τραβήξει τον θεατή. Βλέποντας τις ταινίες δεν αισθάνεσαι ούτε στιγμή ότι σε κοροϊδεύει.
Και τις τρεις ταινίες μπορεί να τις δει κάποιος χώρια, αλλά αντιλαμβάνομαι πως όσο ανεξάρτητες κι αν είναι μεταξύ τους, υπάρχει ένας συνδετικός κρίκος και δεν έχει γίνει τυχαία. Οι τρεις έννοιες που αντιπροσωπεύουν δεν μπορούν να υπάρξουν μεμονωμένα. Για να λειτουργήσει «σωστά» έχοντας ως ιδανικά την Ελευθερία, την Ισότητα και την Αδελφοσύνη πρέπει να υπάρχουν την ίδια στιγμή. Κι ένα από αυτά που ενδεχόμενος θέλει να δείξει ο Πολωνός σκηνοθέτης είναι κατά κάποιον τρόπο πως στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν αυτά στη ζωή μας. Ούτε η απόλυτη ελευθερία, σίγουρα όχι ισότητα -καθώς ο κόσμος μας είναι γεμάτος ανισότητες σε κάθε επίπεδο- αλλά ούτε και αδελφοσύνη. Κι έτσι, η μία ταινία συμπληρώνει την άλλη κι αυτό γίνεται αντιληπτό αφού κάποιος δει και τις τρεις ως όλον.
❊❊❊
Εύχομαι αυτή η ανάλυση να φάνηκε χρήσιμη ή έστω να είχε ενδιαφέρον. Εγώ έκανα μια αρχή με μια έρευνα, ώστε να μάθω περισσότερα για την Τριλογία των Χρωμάτων και θέλησα να τη μοιραστώ με όποιον θα ήθελε να τη διαβάσει και -γιατί όχι- να εμπνεύσει για περαιτέρω έρευνα.
Ευχαριστώ που διάβασες έως το τέλος! Το εκτιμώ απεριόριστα.
