Φωτογραφία: www.dictyo.gr
100 χρόνια από τη γενοκτονία των Ποντίων (1919-2019)
19 Μαΐου, Ημέρα Μνήμης
Ν’ ανασπάλω κι επορώ*…
Ποτέ, μα ποτέ, δεν θα καταλάβω τη δίψα που υπάρχει στην ανθρωπότητα για εξουσία. Μια σιχαμερή διαστροφή φτιαγμένη από σχέσεις εξάρτησης γεωπολιτικών μαριονετών, συναρμολογημένες με την κόλλα του σαδισμού, που ως βάση της έχει το αίμα των ανθρώπων. Και κάποιοι μπορεί να θέλουν να ξεχαστούν διάφορα γεγονότα.
Όμως όχι. Δεν θα ξεχάσουμε. Δεν γίνεται. Στο όνομα όσων ανθρώπων χάθηκαν τόσο μα τόσο άδικα. Και αδιανόητα βίαια…
Για όλους τους προγόνους μου, στο όνομα των παππούδων μου, δεν ξεχνώ. Στις 19 Μαΐου είναι η Ημέρα Μνήνης Γενοκτονίας των Ποντίων. Αυτό που καλούμαστε να θυμόμαστε στο “σήμερα”, υπάρχει στην καθημερινότητά μου. Ρέει στις φλέβες μου.
Στα μάτια των συγγενών μου βλέπω τα πρόσωπα όλων εκείνων που κάποτε υπέφεραν, δίχως να έφταιξαν.
Πηγή: www.pontos-news.gr
Τις ρίζες σου μην τις ξεχνάς. Αν χαθούν, μαζί τους χάνεται και μια αλήθεια. Διαστρεβλώνεις το γενεαλογικό σου δέντρο και τα κλαδιά του όλο μπλέκονται και μπερδεύονται… μέχρι τελικά να σπάσουν. Και τότε θα πεις “λησμόνησα…”.
Λησμόνησαν όσοι πίστεψαν σε λόγια μπερδεμένα που τη θύμηση των αγαπημένων τους ανθρώπων θόλωσαν το δίχως άλλο, σπιλώνοντας τα ονόματά τους.
Ξέρεις τι είναι να σε ξεριζώνουν με μανία, με κάθε δύναμη από τη γη σου; Να χάνεις κάθε επαφή με το χώμα και τη μάνα που σε γέννησε, που σε μεγάλωσε; Και που τελικά δεν πρόλαβε να σε μεγαλώσει… ή που δεν πρόλαβε να σε γεννήσει καν, επειδή σε ξερίζωσαν με μια μεταλλική λεπίδα από την κοιλιά της ενώ σε κυοφορούσε… Και μάλιστα με τον πατέρα σου ανήμπορο, δεμένο να παρακολουθεί το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα.
Ή να σε ρίχνουν, να σε πετάνε, κυριολεκτικά, κάτω από το χώμα ή πάνω σε αυτό, σαν ένα άλλο σκουπίδι άψυχο. Και το χρώμα του χώματος να αλλάζει, παίρνοντας αυτό του αίματος, και να μένει για πάντοτε νωπό, όπως νωπό μένει στη μνήμη.
Όχι, σαφώς ούτε κι εγώ το έχω ζήσει αυτό. Είχα την τύχη να γεννηθώ πολύ αργότερα, εκεί που κάθε Έλληνας του εξωτερικού πιστεύει για πατρίδα, στην Ελλάδα (πέρα από τον Πόντο που ήταν αδύνατον πια να γυρίσει κάποιος).
Το πρώτο άτομο από την οικογένειά μου, από την πλευρά των Ποντίων, που γεννήθηκε στην Ελλάδα ήμουν εγώ. Και να σου χαρά στην οικογένεια που επιτέλους κάποιος από εμάς γεννήθηκε εδώ…
Όμως όλα αυτά τα χρόνια έχω ακούσει πολλά, πάρα πολλά. Ιστορίες βασανιστηρίων στον Πόντο, ιστορίες πόνου, ιστορίες αγάπης και ιστορίες για ανθρώπους που πέθαναν για το γεγονός και μόνο ότι υπήρξαν Άνθρωποι.
Γενοκτονία… Κι αν με ρωτήσεις -κι αν δεν με ρωτήσεις- εγώ και πάλι θα σου πω ότι τελικά…. έμμεσα, ναι, το έχω ζήσει.
Έχεις βιώσει ή έστω ακούσει τη φράση “στα ξένα είμαι Έλληνας και στην Ελλάδα ξένος”; Εγώ ναι. Συνεχώς κι επαναλαμβανόμενα.
Βλέποντας στα μάτια της γιαγιάς μου τον καημό αυτόν καθώς έλεγε αυτές τις λέξεις, είτε μας επισκεπτόταν στην Ελλάδα είτε όταν πήγαινα στο σπίτι στη Ρωσία, πονούσα μαζί της. Να αισθάνεσαι πως είσαι Έλληνας και η ίδια σου η πατρίδα να μην σε δέχεται, οι άνθρωποι να σε δείχνουν με το δάχτυλο ή/και να ακούς ψιθύρους πίσω από την πλάτη σου με έμφαση στη λέξη “ξένος”.
Κι αν μένεις σε άλλη χώρα, ακούς φωνές να λένε “να, ο Έλληνας” ή “να, η Ελληνίδα”. Σε οποιαδήποτε άλλη χώρα είσαι ένας ακόμα Έλληνας. Στην Ελλάδα είσαι ένας ακόμα ξένος, κι ας είσαι Έλληνας του Πόντου ή ένας Ρωσσοπόντιος.
Και τελικά; Πού “ανήκεις”; Πότε και πού κάποιος θα σε θεωρήσει “δικό του”; Ποιο μέρος πιστεύεις για σπίτι σου και τελικά πού κατοικείς;
Δεν ήξερα πώς να απαλύνω τον πόνο της γιαγιάς μου, αλλά και να’ ξερα, δεν θα τα κατάφερνα πιστεύω. Τέτοιες πληγές δεν γιατρεύονται. Τα δάκρυά της σταματούσαν μόνο εάν στέρευε, κι αυτό για λίγο.
Δεν τολμούσαμε να προφέρουμε τη λέξη “μαμά” στο σπίτι, βαλάντωνε στο κλάμα μονομιάς. Ορφανή από μητέρα από 8 χρονών βλέπεις, με 3 αδέρφια να πρέπει να προσέχει και να μεγαλώσει. Τι χρόνια έζησαν οι άνθρωποι αυτοί…
Για σένα γιαγιά, για σένα παππού… που πάντοτε ελπίζατε για το καλύτερο και αγαπούσατε την πατρίδα σας. Για σένα γιαγιά, που δεν πρόλαβα να καταγράψω όσα θυμόσουν -παρ’ όλο που είχαμε κάνει μια αρχή. Για όσα είχες ζήσει και όσα γνώριζες για το παρελθόν. Πόσο λυπάμαι… Κι αυτό θα μείνει έτσι. Κενό.
Οι δικές μου ρίζες, λοιπόν, ξεκινούν από την Τραπεζούντα.
Η γιαγιά μου, Αλεξάνδρα, και ο παππούς μου, Χαράλαμπος.
Για εσάς, θυμάμαι και θα θυμάμαι.
Δεν ξεχνώ.
Έι κιτί*…
*Ποντιακή διάλεκτος
Την πατρίδα μ’ έχασα
Έκλαψα και πόνεσα
Λύουμαι κι’ αροθυμώ, όι – όι
Ν’ ανασπάλω κι’ επορώ
Τα ταφία μ’ έχασα
Ντ’ έθαψα κι’ ενέσπαλα
Τ’ εμετέρτς αναστορώ, όι – όι
Και ‘ς σο ψυόπο μ’ κουβαλώ
Εκκλησίας έρημα,
Μοναστήρεα ακάντηλα
Πόρτας και παράθυρα, όι – όι
Επέμναν ακράνοιχτα
Μίαν κι’ άλλο ‘ς σην ζωήν μ’
Σο πεγάδι μ’ σην αυλήν μ’
Νερόπον ας έπινα, όι – όι
Και τ’ όμματεα μ’ έπλυνα
